حجت‌الاسلام سیدحسن شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی شبکه خبری تهران‌نیوز با اشاره به زندگانی، فضایل و فعالیت‌های امام جعفر صادق علیه‌السلام اظهار کرد: القاب مشهوری بین شیعیان و غیرشیعیان درباره امام جعفر صادق علیه‌السلام وجود دارد، به اینصورت که این امام همام رئیس مذهب شیعه جعفری هستند.
وی با اشاره به جایگاه علمی امام جعفر صادق علیه‌السلام یادآور شد: رشد علمی شیعه و اسلام در زمینه‌های مختلف ازجمله علم حدیث در زمان امام جعفر صادق علیه‌السلام اتفاق افتاد.
بیشتر بخوانید:
امام صادق (ع) در دعای وداع با ماه مبارک رمضان از خداوند چه خواست؟
این کارشناس مسائل مذهبی و دینی به زندگانی امام جعفر صادق علیه‌السلام اشاره کرد و ادامه داد: زندگی ایشان در سه عرصه قابل بررسی است؛ نخست اقدامات سیاسی و تعاملاتی که با جامعه آن و حکومت حاکم روز داشتند که حائز اهمیت است و سیره سیاسی ایشان بر سیره عمکلی و علمی‌شان تأثیر می‌گذارد.
شفیعی متذکر شد: بیشترین روایت از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است و شمار این شاگردان ایشان به ۴ هزار نیز می‌رسد، به طوری که بزرگان اهل سنت مانند مالک ابن انس (رئیس مکتب فقهی مالکی)، ابوحنیفه (رئیس مکتب حنفی) که از شاگردان امام صادق علیه‌السلام هستند.
وی بیان کرد: ابوحنیفه امام صادق علیه‌السلام را عالم‌ترین فرد در میان مسلمانان می‌داند، بنابراین چهره علمی امام صادق علیه‌السلام بر کسی پوشیده نیست.
جزئیاتی از قیام نافرجام ابومسلم خراسانی
این کارشناس مسائل مذهبی و دینی همچنین با اشاره به جایگاه سیاسی امام صادق علیه‌السلام توضیح داد: ایشان هم عصر با دو دوره خلافت بوده که موافق ایشان پنج خلیفه عباسی بوده (در زمان حیات و امامت امام صادق علیه‌السلام)، دوره نخست معاصر با پایان حکومت بنی امیه است (از زمان هشام ابن عبدالملک به بعد).
این استاد حوزه یادآور شد: امام صادق علیه‌السلام سه سال نخست ولادت خود را در دوره هشام گذراندند و خلیفه آخر مروان ابن محمد خلیفه هم عصر با امام صادق علیه‌السلام بود و فضای سیاسی به گونه‌ای شد که دوران حکومت بنی امیه رو به زوال و ضعف گذاشت.
شفیعی تبیین کرد: تشریح کرد: فضای سیاسی به‌گونه‌ای بود که امام صادق علیه‌السلام با گشایش سیاسی مواجه شد و در پی مدیریت این فضا برآمد و چه خوب بود که حضرت سیره سیاسی را برای حمایت از انقلاب‌ها و حرکت انقلابی برای مقابله با حکومت جور و ظلم هدایت می‌کرد که اینگونه شد.
وی تأکید کرد: البته افرادی بودند که به دلیل خستگی از حکومت بنی امیه در پی چاره می‌گشتند و هرکس هم جای امام بود نسبت به برچیدن حکومت ظلم و جور اقدام می‌کرد، البته آن دوران ابومسلم خراسانی قیام کرده و از امام صادق علیه‌السلام می‌خواهد که خلافت را برعهده بگیرد.
این کارشناس مسائل مذهبی و دینی مطرح کرد: زید ابن علی عمومی امام صادق علیه‌السلام نیز در آن دوره قیام کرده و از حضرت می‌خواهد به این قیام پیوسته و حکومت اسلامی برپا کند.
این استاد حوزه عنوان کرد: صرف نظر از اینکه افراد قیام‌کننده مورد تأیید امام صادق علیه‌السلام بودند یا نه با هیچ کدام پیوستی برقرار نمی‌کنند؛ زید ابن علی فرد مورد تأیید امام هم بود اما حضرت در قیام شرکت نمی‌کنند و ابومسلم خراسانی نیز همینطور و امام صادق علیه‌السلام پیشنهاد خلافت را نمی‌پذیرد.
شفیعی اضافه کرد: دلیل عدم شرکت امام صادق علیه‌السلام در قیام این بود که نقطه ضعفی را در درون و برون سیستم شیعیان مشاهده کردند و در زمان حضرت فضای قیام مهیا بود و قیام‌هایی که رخ داد موید این موضوع بود که امام صادق علیه‌السلام می‌توانند قیام را آغاز کنند امام حضرت این کار را نکردند.
وی گفت: امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به سوال شاگردانشان که چرا قیام نمی‌کنید؟ می‌فرمایند که نه شما یاران من هستید و نه زمانه زمانه قیام است، بنابراین سازمان درونی و ایدئولوژیکی شیعان استقامت لازم را برای قیام نداشت، یعنی سازماندهی شده نبود و به لحاظ ایدئولوژیک حضرت نمی‌توانستند روی یاران خود حساب کنند که پای کار مانده و قیام را به پیروزی برسانند.
تعداد راویان احادیث امام صادق(ع) چقدر بود؟
این کارشناس مسائل مذهبی و دینی خاطرنشان کرد: دوم اینکه زمان زمان قیام نبود؛ به چند جهت نخست اینکه امام صادق علیه‌السلام می‌دانستند که قیام‌ها سرکوب می‌شود، مضافاً بر اینکه در زمان گشایش فضای سیاسی امام امر مهم‌تری داشتند.
این استاد حوزه تبیین کرد: امام صادق علیه‌السلام به تقویت بنیان فکری و فقهی شیعه اهتمام داشت، درغیراینصورت اکنون شاهد این گنجینه نبودیم؛ فقه شیعه در علوم مختلف نقل کرده که اگر امام صادق علیه‌السلام نبود و اهتمام به امور دینی و تربیت شاگردان و نقل احادیث نمی‌کردند امروز قادر نبودیم شیعه را به‌عنوان یک مکتب در سایر مکاتب مطرح و تمایزها و برتری آن را به اثبات برسانیم.
شفیعی عنوان کرد: از سوی دیگر بعد از امام صادق علیه‌السلام به فضای علمی دست نیافتیم، بنابراین زیربنا و شالوده اعتقادی برای حکومت در رتبه نخست نسبت به ایجاد یک حکومت به‌صورت عینی و خارجی است، بنابراین در تفکر حکومت اسلامی مبانی اعتقادی و فکری در درجه نخست اهمیت قرار دارد و داشتن سیستم حکومتی در درجه بعدی اولویت است.
وی افزود: بنابراین حاکمیت مورد تأیید اسلام حاکمیتی است که ایدئولوژی درستی داشته باشد و امام صادق علیه‌السلام دوران افول و سقوط بنی امیه تا روی کار آمدن بنی عباس فرصت مناسبی برای تبلیغ دین می‌دانند و به جای اینکه قیام بدون پشتوانه فکری را انتخاب کنند، بنیان‌های فکری شیعه را تقویت کرد.
این کارشناس مسائل مذهبی و دینی تصریح کرد: به گفته شیخ طوسی ۳ هزار و ۲۰۰ راوی برای امام صادق علیه‌السلام نقل شده و شیخ مفید این رقم را ۴ هزار می‌دانند، همچنین اغلب نویسندگان کتاب اصول چهارگانه شیعه از شاگردان امام صادق علیه‌السلام بودند و مکتب فکری آن حضرت را ترویج کردند و امام علاوه بر بنیان فکری، سازمان وکالت را که بعدها در عصر غیبت امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف نیاز بود را پایه‌گذاری کردند.
شفیعی افزود: امام صادق علیه‌السلام نایبانی را برای دریافت وجوه شرعی گماردند و پایه‌گذار سیستم نیابت، جانشینی، وکالت و سازماندهی شیعه از طریق افراد مورد اعتماد شدند و همچنین حضرت روش برخورد تقیه را در تعامل با خلفا و حاکمیت اتخاذ می‌کنند، اما در مقابل به مناظرات علمی، دینی و دفاع از مبانی شیعه می‌پردازند.
وی تبیین کرد: از امام صادق علیه‌السلام در موضوعات مختلف الهی، کلامی، فلسفی روایت شده که ایشان مناظرات مختلفی با ادیان مختلف داشته‌اند که این موضوع تقویت‌کننده اعتماد به نفس دینی و بیانگر شیوع مناظره و جدال احسن بود تا شاگردان حضرت بعدها این مسیر را طی کنند.
این استاد حوزه بیان کرد: امام صادق علیه‌السلام مناظره مختلفی با معتزله، منکران، ابوشاکر (درباره اثبات وجود خدا) داشتند، بنابراین حضرت زمینه‌سازی حکومت اسلامی در عصر غیبت، بنیان‌گذاری فکری و ایدئولوژیکی، سازماندهی شیعه را برای ظهور امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف در دستور کار داشتند و دفاع از کیان شیعه در مقابل غلوات (افرادی که غلو در مباحث اعتقادی داشتند) را مورد توجه قرار دادند.
این کارشناس مسائل مذهبی و دینی تبیین کرد: امام صادق علیه‌السلام افرادی که جایگاه ربوبی برای ائمه اطهار علیهم‌السلام قائل بودند را تکفیر کردند و شیعیان را از مجالست و هم‌غذایی با این افراد منع می‌کنند، چراکه این افراد با چنین تفکری بنیان ایدئولوژیکی شیعه را آسیب‌پذیر می‌کردند، بنابراین اهمیت ایدئولوژی و بنیان‌های فکری حکومت اولویت نخست امام صادق علیه‌السلام بود.
انتهای پیام/*
نظر شما