به گزارش شبکه خبری تهران‌نیوز: کتاب دروازه‌ای به سوی کسب دانش و معرفت و یکی از راه‌های دستیابی به کمال مطالعه است و همانطور که جسم برای رسیدن به نشاط و شادابی به انواع ویتامین‌ها و کلسیم و گوشت و لبنیات نیاز دارد، روح نیز برای رسیدن به کمال نیازمند تغذیه است و کتاب همان ابزار تغذیه روح به شمار می‌رود.

فردی که با دنیای کتاب بی‌ارتباط باشد در حقیقت آینده خود را تباه کرده و قادر نخواهد بود در مقابل مشکلات روحی قد راست کند و بی‌ربط نیست اگر گفته شود بسیاری از مشکلات روحی و روانی به عدم مطالعه بازمی‌گردد.

با بررسی سرانه مطالعه در شهرستان‌های استان تهران مو بر تنمان سیخ می‌شود و با وجود عضویت تعداد زیاد مردم در کتابخانه‌های عمومی از جمله شهرستان قرچک اما بسیاری از آنان غیرفعال هستند و زمان زیادی از آخرین حضورشان در کتابخانه‌های عمومی می‌گذرد.

حال این معضل از کجا نشأت می‌گیرد، قطعاً از عدم فرهنگ‌سازی مطالعه، عضویت ۸ هزار و ۵۰۰ نفر در کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک اتفاق بسیار خوب و مبارکی است، اما وقتی به آمار ۲۵ هزار عضو غیرفعال این شهرستان می‌رسیم نمی‌توانیم شگفتی خود را از این اتفاق نامیمون بپوشانیم.

امروز سرانه مطالعه نه‌تنها در سطح استان تهران، بلکه در کشور بسیار پایین است، در حالی که مقام معظم رهبری همواره بر فرهنگ‌سازی مطالعه تأکید داشته‌ و دارند، ایشان در مراسم جشن تکلیف دانش‌آموزان در تاریخ ۲۳ آذر ۱۳۹۵ می‌فرمایند: «امروز جوان‌های ما بایستی، هم سلامت جسمی، و هم سلامت معنوی، و هم سلامت فکری را با هم داشته باشند و برای خودشان نگه دارند. سلامت جسمی را با ورزش و با تغذیه‌ مناسب؛ سلامت معنوی و قلبی را هم با توجّه به خدا، با نماز، با دعا، با توسّل، با یاد شهدا؛ سلامت فکری را هم با کتابخوانی تأمین کنید.»

بنابراین نقش نهادهای فرهنگی از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و زیرمجموعه‌های آن و حتی نقش پدران و مادران در قبال فرهنگ‌سازی مطالعه در کودکانشان بسیار مهم و حیاتی بوده و اینگونه نیست که تنها نهادهای مسئول در راستای افزایش سرانه مطالعه نقش داشته باشند، بلکه مردم نیز در این زمینه رسالت سنگینی بر دوش دارند.

خبرنگار شبکه خبری «تهران‌نیوز» در راستای بررسی وضعیت سرانه مطالعه در شهرستان‌های قرچک و پاکدشت گفت‌وگویی را با آمنه بیات و اکرم نادری روسای ادارات کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک و پاکدشت ترتیب داده است.

وضعیت اسفبار سرانه مطالعه در استان تهران

بیات با بیان اینکه سرانه مطالعه در سطح کشور بسیار نابسامان است چه برسد به استان تهران و شهرستان قرچک، گفت: خوشبختانه شهرستان قرچک در مقایسه با سایر شهرها و شهرستان‌های استان تهران وضعیت بسیار خوبی از لحاظ مطالعه دارد، همچنین قرچک نسبت به شهرستان‌هایی که دارای شهرها و جمعیت بیشتری هستند وضعیت مطلوب‌تری از لحاظ مطالعه دارد.

وی با بیان اینکه شهرستان قرچک دارای پنج کتابخانه است، متذکر شد: از این جمع چهار کتابخانه شهری است و یک کتابخانه نیز روستایی و با این تعداد کتابخانه ما ۸ هزار و ۵۰۰ عضو فعال و ۱۱۳ هزار و ۴۸۰ جلد نسخه کتاب داریم و در سطح استان تهران رتبه چهارم را از لحاظ سرانه مطالعه و تعداد اعضا به خود اختصاص داده‌ایم.

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک یادآور شد: این را کنار شیوع ویروس و بیماری کرونا بگذارید که کتابخانه‌ها در سراسر کشور غیرفعال بودند.

بیات درباره نقش کتابخانه‌های عمومی در ترویج فرهنگ و افزایش سرانه مطالعه، پاسخ داد: کتابخانه عمومی به همراه دانشگاه و مدرسه بازوان قدرتمند و هم‌راستا در راستای پیشرفت کشور هستند و مقام معظم رهبری نیز در این زمینه فرمایش اینگونه داشتند.

وی اضافه کرد: در صورتی که کتابخانه عمومی وجود نداشته باشد، عملاً تعلیم و تربیت ناقص خواهد ماند، چراکه دانش دانش‌آموز در مدرسه باید تکمیل شود، حال مکان تکمیل این دانش کجاست؟ قطعاً کتابخانه‌های عمومی. در شرایط نابسامان اقتصادی قطعاً والدین قادر به تهیه کتاب به صورت مجازی و حضوری نیستند.

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک تأکید کرد: اکنون قیمت یک جلد کتاب با چاپ معمولی ۸۰ هزار تومان است، در حالی که کتابخانه عمومی تمامی نسخه‌ها را از انتشارات برتر تهیه و جمع‌آوری کرده و در اختیار مردم قرار داده است.

بیات عنوان کرد: در مدرسه باید تحقیق و پژوهش را به دانش‌آموزان آموزش بدهند و حضرت آقا می‌فرمایند که کتابخانه عمومی همانند صدا و سیما است و اگر از مطالعه کتاب عقب بمانی دیگر قابل جبران نیست، مانند فیلمی که تمام شود دیگر قابل بازگشت به عقب نیست.

وی در پاسخ به این سوال که چرا سرانه مطالعه در استان تهران پایین است؟ خاطرنشان کرد: همانطور که گفتم، سرانه مطالعه نه فقط در استان تهران، بلکه در کشور پایین است و دلایل مختلفی دارد، معضل اصلی در این مسیر نه اقتصادی بلکه فرهنگی است، چرا که خانواده‌ها آنقدر که دغدغه نان دارند، به این توجه ندارند که غذای روح هم باید تأمین شود.

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک تبیین کرد: خانواده‌ها باید بدانند که کالای فرهنگی از جمله کتاب نیز باید در سبد خانوار قرار بگیرد، اما برخی مردم مشکل اقتصادی را دلیل مطالعه نکردنشان می‌دانند، در حالی که اینگونه نیست و کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک میزبان والدین، دانش‌آموزان و دانشجویان است تا با هزینه بسیار اندک از این کتاب‌ها استفاده کنند.

بیات تصریح کرد: بنابراین وقتی مردم مشتاق به اخذ کتاب از کتابخانه‌های عمومی نیستند، نشان‌دهنده آن است که مردم فرهنگ مطالعه ندارند، در حالی که کتابخوانی و مطالعه مانند بذری است که باید از کودکی در افراد شکل بگیرد و جوانه بزند، مانند اینکه گلدانی را می‌کارید و باید آرام آرام آب بدهی تا رشد کند، جوانه زده و تنومند شود.

وی بیان کرد: در شهرستان قرچک تمام تلاش خود را برای مطالعه دانش‌آموزان و دانشجویان انجام می‌دهیم، بنیه بزرگسالان دیگر شکل گرفته و این قشر فرصت مطالعه ندارند و فرصت مطالعه ما نیز در مقایسه با دوران دانشجویی پایین است، چرا که دغدغه‌ها از جمله مدیریتی این اجازه را به ما نمی‌دهد.

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک افزود: مهم‌ترین مسئله در پایین بودن سرانه مطالعه فرهنگی است و به این توجه نداریم که کتاب باید در سبد خرید خانوار نقش اساسی داشته باشد.

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان قرچک درباره اینکه آیا تعداد اعضای کتابخانه‌های عمومی در مقایسه با ماه‌های گذشته روند کاهشی داشته یا افزایشی؟ پاسخ داد: نمی‌توان دقیق‌تر به این سوال پاسخ داد، چراکه در برخی مواقع روند افزایشی بوده و در برخی مواقع نیز کاهشی، اما آماری که بعد از بازگشایی نهادهای کتابخانه و دوران کرونا داشتیم، اعضای فعال ۲ هزار و ۴۰۰ نفر بود، اما در یک سال گذشته (از آبان ۱۴۰۰ تا آبان ۱۴۰۱) تعداد اعضا به ۸ هزار و ۵۰۰ نفر رسید که رشد ۴ برابری را نشان می‌دهد.

استقبال چشمگیر دانش‌آموزان پاکدشتی از کتابخانه‌های عمومی

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان پاکدشت هم با بیان اینکه در این شهرستان ۱۰ کتابخانه نهادی و ۲ کتابخانه مشارکتی فعال است، گفت: از این جمع ۹ کتابخانه ثابت و یک کتابخانه سیار است که نخستین کتابخانه سیار است که در سطح کشور از سال ۱۳۸۶ فعالیت می‌کند.

نادری خاطرنشان کرد: در کتابخانه‌های عمومی شهرستان پاکدشت ۱۲ هزار عضو فعال داریم (به غیر از کتابخانه‌های مشارکتی) که بانوان بیشترین سهمیه عضویت را به خود اختصاص داده‌اند که قشر کودکان، نوجوانان و جوانان را تشکیل می‌دهند.

وی تبیین کرد: همچنین ۱۶۰ هزار نسخه کتاب در کتابخانه‌های عمومی شهرستان پاکدشت موجود است و تعداد امانت کتاب نیز در مقایسه با اعضا بالا است و هر عضو حداقل در ماه دو کتاب را به امانت می‌برد.

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان پاکدشت با تأکید بر اینکه سرانه مطالعه در این شهرستان در مقایسه با سایر شهرستان‌ها بالا است، ادامه داد: البته چند وقتی است سرانه مطالعه در کشور نیز اعلام نمی‌شود و آمار دقیقی وجود ندارد.

نادری مطرح کرد: تلاش داریم کتابخانه‌های عمومی شهرستان پاکدشت به‌عنوان پایگاه‌های فرهنگی اجتماعی شناخته شوند و علاوه بر امانت کتاب، برنامه‌های فرهنگی نیز برگزار می‌کنیم که در افزایش سرانه مطالعه بسیار موثر است.

وی تشریح کرد: برنامه‌های فرهنگی که برگزار می‌کنیم با محوریت «کتاب» است، از جمله نشست کتابخوان، جلسات نقد و بررسی کتاب، محافل ادبی و ... همه بر پایه کتاب بوده که می‌تواند در جذب اعضا و بالا بردن سرانه مطالعه بسیار موثر باشد.

رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان پاکدشت در پاسخ به این سوال که استقبال دانش‌آموزان پاکدشتی از مطالعه و کتاب چگونه است؟ گفت: دانش‌آموزان اکنون به دلیل ایام امتحانات بیشترین مراجعه را برای دریافت کتاب‌های کمک درسی و استفاده از سالن‌های مطالعه دارند، اما با برنامه‌های مشترکی که با مدارس و دانشگاه‌ها داریم در تلاشیم کودکان و دانش‌آموزان را علاقه‌مند کتاب کنیم و خوشبختانه این قشر استقبال چشمگیری از کتاب داشته‌اند.

گزارش از حسین بوذری

انتهای پیام/*