به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «تهران نیوز» و به نقل از راه دانا، عابدین عابدی‌زاده در گفتگویی با اشاره به نقش رسانه در افزایش نرخ آسیب‌های اجتماعی عنوان کرد: بی‌تردید رسانه، به‌ویژه شبکه نمایش خانگی و سینما، در شکل‌گیری الگوهای رفتاری نوجوانان نقش تعیین‌کننده دارد. وقتی شخصیت‌های محبوب و تأثیرگذار به‌گونه‌ای سیگار می‌کشند که آن را نشانه‌ای از استقلال، جذابیت یا قدرت جلوه می‌دهند، طبیعی است که ذهن نوجوان آن را نه یک رفتار پرخطر، بلکه نوعی سبک زندگی تلقی کند و چنانچه این تصویر، تکرار شود، معنا می‌سازد و تلاش می‌کند با الگوبرداری از شخصیت‌های نقش اول قصه با او هم‌ذات‌پنداری کند.

 وی افزود: تأثیر رسانه بر نوجوانان از آن‌جا است که رسانه برای این نسل صرفاً یک ابزار سرگرمی نیست، بلکه پنجره‌ای است برای تماشای جهان و یافتن خود. در غیاب گفت‌وگو در خانواده و کم‌رمقی آموزش رسمی، رسانه مرجع هویت‌یابی شده است و نوجوان، در سکوت نهادهای تربیتی، از شخصیت‌های خیالی یاد می‌گیرد که چگونه زندگی کند.

فرهنگ، حاصل تکرار تصویرها در ذهن جمعی

این جامعه‌شناس بازنمایی شخصیت‌هایی که صرف‌نظر از جنسیت و موقعیت اجتماعی در طول داستان به‌کرات در حال استعمال سیگار و مشروبات الکی هستند را عامل مهمی در فرهنگ‌سازی برای جوان و نوجوان دانست و گفت: متأسفانه این فرهنگ‌سازی از نوع نگران‌کننده است. فرهنگ، حاصل تکرار تصویرها و معناها در ذهن جمعی است. وقتی مصرف دخانیات، آن هم از سوی شخصیت‌های قدرتمند، زیبا و محبوب نمایش داده شود، به‌تدریج نهی فرهنگی و قبح اجتماعی آن رنگ می‌بازد و جای خود را به الگوی رفتاری می‌دهد.

عابدی‌زاده با اشاره به سهم عوامل یک اثر نمایشی و همچنین نهادهای ناظر و نیز مسئولان فرهنگی کشور در این فرهنگ‌سازی تصریح کرد: مسئولیت این وضعیت میان عوامل مختلف تقسیم می‌شود. فیلم‌ساز، اگر به تأثیر اجتماعی تصویری که خلق می‌کند و شخصیتی که به تصویر می‌کشد بی‌توجه باشد، مسئول است. نهادهای ناظر، اگر تنها به خطوط قرمز ایدئولوژیک فکر کنند و از اثرات روانی غافل باشند، کوتاهی کرده‌اند.

 وی در این خصوص افزود: سیاست‌گذاران فرهنگی، اگر نتوانند فرهنگ را با زبان نسل جدید بازتعریف کنند، مقصرند و البته جامعه که آموزش سواد رسانه‌ای را جدی نگرفته، بخشی از این زنجیره است.

بازاندیشی نقش رسانه و بازسازی رابطهٔ حقیقت

این پژوهشگر توسعه خاطرنشان کرد: نخست باید سواد رسانه‌ای را در مدارس و خانواده‌ها نهادینه کرد. نوجوان باید بتواند پیام پنهان پشت تصویر را درک کند. دوم، باید بازنمایی مصرف دخانیات در رسانه‌ها را با قوانین مشخص محدود کرد، نه با سانسور صِرف، بلکه با درک اثرات اجتماعی آن. سوم، لازم است شخصیت‌های جایگزینی خلق شوند که بدون رفتارهای پرخطر، همچنان جذاب و تأثیرگذار باشند و در نهایت، خانواده‌ها باید با فرزندان خود گفت‌وگو کنند، نه از موضع بالا، بلکه با زبان‌فهم و همراهی.

عابدی‌زاده با اشاره به افزایش نرخ مصرف دخانیات در بین دختران و به‌ویژه نوجوانان عنوان کرد: مصرف دخانیات در میان دختران نوجوان، نشانه‌ای است از خلأهای هویتی، آموزشی و فرهنگی و رسانه اگر این خلأ را با تصویر غلط پُر کند، آینده را به دود خواهد سپرد. اکنون زمان بازاندیشی در نقش رسانه و بازسازی رابطهٔ نسل‌ها با حقیقت است.

انتهای خبر/