حفظ آثار و بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های تاریخی

علی افضلی در گفتگو با خبرنگار سرویس فرهنگی پایگاه خبری «تهران نیوز»، اظهار داشت: آغاز عملیات مرمت و بازسازی برج تاریخی شبلی از روز شنبه، چهارم مردادماه، نقطه عطفی در مسیر صیانت از میراث فرهنگی شهرستان دماوند محسوب می‌شود؛ این پروژه که با انتخاب پیمانکار تخصصی و تأمین اعتبار لازم وارد فاز اجرایی شده، حاصل تلاش‌های مستمر اداره میراث فرهنگی و حمایت فرمانداری شهرستان است.

وی ادامه داد: برج شبلی، به‌عنوان یکی از نمادهای تاریخی و هویتی دماوند، نیازمند مراقبت و احیاء اصولی بود تا بتواند جایگاه خود را در مسیر توسعه گردشگری و فرهنگی منطقه حفظ کند. آغاز این عملیات، نشان‌دهنده عزم جدی مدیریت شهرستان برای حفظ آثار ارزشمند و بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های تاریخی است.

جزئیات مرمت؛ از کف‌پوش تا گنبد و سرداب

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دماوند گفت: پروژه مرمت برج شبلی شامل مجموعه‌ای از اقدامات فنی و تخصصی است که با هدف حفظ ساختار معماری بنا و ارتقاء کیفیت خدمات گردشگری طراحی شده‌اند؛ بازسازی کف‌پوش محوطه برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به دیوارهای تاریخی، مرمت گنبد آسیب‌دیده به‌دلیل شکاف‌های ساختاری، بهسازی سرداب و سکوهای مجموعه و تجهیز سرویس‌های بهداشتی از جمله بخش‌های کلیدی این عملیات هستند.

وی افزود: این اقدامات با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی و رعایت اصول مرمت سنتی انجام می‌شود تا اصالت تاریخی بنا حفظ شده و در عین حال، امکانات رفاهی برای بازدیدکنندگان ارتقاء یابد.

توقف بهره‌برداری شرکت خصوصی؛ واگذاری در دستور بررسی

افضلی تاکید داشت: با پایان قرارداد بهره‌برداری شرکت خصوصی پیشین و بر اساس ضوابط قانونی، اداره‌کل میراث فرهنگی استان تهران مانع ادامه فعالیت این شرکت شد. این تصمیم، در راستای حفظ شأن فرهنگی برج شبلی و جلوگیری از بهره‌برداری غیرحرفه‌ای اتخاذ شده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر، موضوع واگذاری مجدد بهره‌برداری از مجموعه در حال بررسی و پیگیری است تا با انتخاب مجموعه‌ای توانمند و متعهد، بهره‌برداری از این اثر تاریخی در چارچوب اصول میراثی و گردشگری انجام شود. این فرآیند، گامی مهم در جهت ارتقاء مدیریت آثار تاریخی و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی ناشی از بهره‌برداری نامناسب است.

حمایت از هنرمندان صنایع دستی و اقتصاد فرهنگی

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دماوند بیان داشت: یکی از اهداف مهم پس از مرمت برج شبلی، فراهم‌سازی زمینه برای حضور هنرمندان صنایع دستی شهرستان دماوند در فضای مجموعه است.

وی افزود: این اقدام، نه‌تنها به رونق اقتصادی هنرمندان محلی کمک می‌کند، بلکه تجربه گردشگری را برای بازدیدکنندگان غنی‌تر و فرهنگی‌تر می‌سازد.

افضلی خاطرنشان کرد: عرضه محصولات صنایع دستی در محیطی تاریخی، پیوندی ملموس میان میراث فرهنگی و اقتصاد خلاق ایجاد می‌کند و می‌تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی منجر شود. این سیاست، نمونه‌ای از بهره‌برداری فرهنگی و اجتماعی از ظرفیت‌های تاریخی است که در راستای توسعه پایدار گردشگری منطقه طراحی شده است.

دماوند؛ مقصدی تاریخی با ظرفیت‌های مغفول‌مانده

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دماوند تصریح کرد: شهرستان دماوند با برخورداری از بیش از ۱۸۰ اثر تاریخی ثبت‌شده و ظرفیت‌های طبیعی منحصربه‌فرد، یکی از قطب‌های بالقوه گردشگری کشور محسوب می‌شود؛ با این حال، بخشی از این ظرفیت‌ها هنوز به‌طور کامل معرفی و بهره‌برداری نشده‌اند.

وی افزود: مرمت برج شبلی، به‌عنوان یکی از نمادهای تاریخی منطقه، می‌تواند نقطه شروعی برای احیاء سایر آثار و جذب سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری باشد.

افضلی یادآور شد: تلاش مجموعه مدیریت شهرستان، بر پایه صیانت از میراث فرهنگی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای گردشگری پایدار است؛ مسیری که با هم‌افزایی نهادهای دولتی، هنرمندان، فعالان فرهنگی و مردم محلی، می‌تواند دماوند را به جایگاه شایسته‌اش در نقشه گردشگری کشور برساند.

برج شبلی، روایت هویت دماوندی‌هاست

احمد رضایی ساکن محله کوهان دماوند در گفتگو با خبرنگار ما گفت: برای ما اهالی دماوند، برج شبلی فقط یک اثر تاریخی نیست؛ این بنا بخشی از خاطرات کودکی، هویت فرهنگی و افتخار محله‌ است؛ از قدیم، بزرگان ما از شبلی و عرفانش حرف می‌زدند و همین برج برای ما نماد پیوند دین، عرفان و معماری بود.

وی ادامه داد: سال‌ها وضعیت بنا نگران‌کننده بود، دیوارهایش ترک برداشته بودند و محوطه‌اش به‌درستی نگهداری نمی‌شد؛ هر وقت از کنار آن رد می‌شدم، حس می‌کردم یک میراث ارزشمند در حال فراموش شدن است. رضایی اظهار داشت: اما حالا که شنیدم مرمت آن آغاز شده، واقعاً خوشحال شدم؛ این حرکت، یک نوع تجدید عهد با گذشته است.

وی افزود: امیدوارم بعد از احیاء، امکانات فرهنگی و گردشگری مناسبی در اطراف بنا فراهم شود تا جوان‌ها بیش‌تر با تاریخ منطقه آشنا و مسافران جذب آن شوند. این یادمان باید دوباره بدرخشد، چون دماوند بدون برج شبلی، ناقص است.

فرصتی تازه برای هنرمندان صنایع دستی

مینا جعفری هنرمند صنایع‌ دستی و فعال فرهنگی دماوند بیان داشت: خبر آغاز مرمت برج شبلی برای ما هنرمندان خبر بسیار دل‌گرم‌کننده‌ای بود؛ سال‌هاست که دنبال فضایی هستیم تا بتوانیم هنر و محصولات صنایع دستی را در محیطی فرهنگی عرضه کنیم.

وی افزود: اگر برج شبلی پس از مرمت به محلی برای عرضه هنرهای سنتی تبدیل شود، یعنی دولت به هنرمند و فرهنگ بومی احترام می‌گذارد؛ من شخصاً آثار سفالگری و نگارگری ایرانی تولید می‌کنم و همیشه دلم می‌خواست گردشگرها در یک مکان تاریخی مثل شبلی با این هنرها مواجه شوند.

جعفری خاطرنشان کرد: این برنامه می‌تواند موجب اشتغال‌زایی شده و تجربه بازدید را برای مسافران غنی‌تر کند؛ امیدوارم مدیران، حمایت مستمر از هنرمندان را نیز جدی بگیرند و زیرساخت‌های لازم مثل غرفه‌های دائمی فروش، فضاهای نمایشی و تبلیغات فرهنگی رو فراهم کنند. احیاء یک اثر تاریخی وقتی با حمایت از هنر محلی همراه باشد، نتیجه‌ای فوق‌العاده خواهد داشت.

مرمت برج شبلی، صرفاً یک پروژه عمرانی نیست؛ بلکه نمادی از نگاه فرهنگی و مسئولانه مدیریت شهرستان دماوند به حفظ میراث کهن ایرانی است. تلفیق بازسازی علمی، بهره‌برداری هدفمند، و مشارکت هنرمندان صنایع‌دستی، نویدبخش شکل‌گیری یک قطب گردشگری فرهنگی در منطقه است.

اگر این مدل مدیریت، به‌عنوان الگوی ملی توسعه میراث فرهنگی ادامه یابد، می‌توان امیدوار بود که دیگر آثار تاریخی کشور نیز با همین رویکرد احیاء شوند و در مسیر خدمت به مردم و فرهنگ قرار گیرند.

انتهای خبر/*