فرصت‌های اقتصادی نذر و اطعام در محرم

۱. توزیع غیررسمی ثروت میان اقشار مختلف: در شرایطی که شکاف اقتصادی در جامعه محسوس است، نذرهای مردمی در محرم فرصتی برای چرخش سرمایه از طبقات مرفه به طبقات متوسط و ضعیف جامعه فراهم می‌آورد. خانواده‌هایی که در طول سال با تنگنای معیشتی مواجه‌اند، در این ایام بخشی از مایحتاج غذایی خود را از طریق همین سفره‌های حسینی دریافت می‌کنند، آن هم بدون تحقیر یا انگ کمک‌خواهی.

۲. تقویت اقتصاد محلی و صنوف خرد: افزایش تقاضا برای اقلامی مثل برنج، گوشت، روغن، ظروف یک‌بار مصرف، سوخت، ادویه و نان در محرم، باعث رونق بازارهای محلی شهریار می‌شود. نانوایی‌ها، قصابی‌ها و خواربارفروشان در این ایام فروش بیشتری دارند. این رونق حتی در سطح بازار روز و خرده‌فروشان محسوس است.

۳. سرمایه اجتماعی و انسجام محله‌ای: در فرآیند آماده‌سازی نذری، صدها نفر داوطلبانه مشارکت می‌کنند؛ از تهیه غذا تا توزیع آن. این مشارکت فعالانه، باعث تقویت حس تعلق، اعتماد اجتماعی و ارتباطات درون‌محله‌ای می‌شود. چنین سرمایه اجتماعی‌ای برای تاب‌آوری جامعه در بحران‌ها بسیار ارزشمند است.

تهدیدها و چالش‌های احتمالی

۱. اسراف و مصرف‌گرایی پنهان: گاهی دیده می‌شود که نذرها بدون توجه به نیاز واقعی انجام می‌شوند. در برخی مناطق شهریار، غذاهای نذری در حجمی طبخ می‌شوند که بخشی از آن به دلیل مدیریت نادرست توزیع، دورریز می‌شود. این امر نه‌تنها با اصول دینی در تضاد است، بلکه منابع ملی را نیز هدر می‌دهد.

۲. افزایش تقاضای ناگهانی و اختلال در بازار: در هفته اول محرم، بازار شهریار با افزایش قیمت برخی اقلام غذایی روبه‌رو می‌شود؛ چراکه تقاضا برای تهیه نذری بالا می‌رود. در نبود نظارت کافی، بعضی سودجویان از این فرصت برای احتکار یا افزایش قیمت استفاده می‌کنند.

۳. نابرابری در دسترسی به نذرها: در برخی مناطق پرجمعیت یا حاشیه‌ای، نذرها به‌صورت ناعادلانه توزیع می‌شوند. در حالی که برخی محله‌ها هر شب چند وعده غذای نذری دارند، در محله‌هایی دیگر حتی یک وعده نیز توزیع نمی‌شود. این نابرابری، ناشی از نبود هماهنگی میان هیئت‌ها و ضعف در شبکه‌سازی مردمی است.

راهکارهایی برای تبدیل تهدید به فرصت

برای آنکه نذر و احسان در محرم به یک ظرفیت پایدار اقتصادی و اجتماعی تبدیل شود، لازم است چند اقدام مهم صورت گیرد؛ هیأت‌های مذهبی می‌توانند با همکاری شورای هیأت‌ها و نهادهای فرهنگی شهریار، نذرها را به‌صورت منطقه‌ای و عادلانه‌تر مدیریت کنند. بخشی از نذرها به بسته‌های معیشتی یا اقلام بهداشتی تبدیل شود تا بهره‌وری بالاتری داشته باشد.

برنامه‌هایی برای آموزش کاهش اسراف، استفاده از ظروف تجزیه‌پذیر و مدیریت بهینه پسماند در کنار موکب‌ها اجرا شود.

سخن پایانی:

نذر و احسان در محرم، سرمایه‌ای عظیم از دل جامعه است. اگر این سرمایه با برنامه‌ریزی، همبستگی و عقلانیت همراه شود، نه‌تنها تهدیدی برای منابع ملی نخواهد بود، بلکه می‌تواند الگویی موفق از «اقتصاد مردمی مبتنی بر ارزش‌های دینی» باشد.

شهرستان شهریار، با ساختار محله‌ای فعال و مشارکت بالای مردمی، می‌تواند به یکی از نمونه‌های موفق این مدل تبدیل شود؛ اگر فرصت‌ها جدی گرفته شوند و تهدیدها هوشمندانه مدیریت شوند.

انتهای خبر/*