به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «تهران نیوز»، زهرا یوسفی فعال اجتماعی در یادداشتی نوشت: هر سال در تاریخ ۱۵ خرداد (۵ ژوئن)، دنیا شاهد بزرگداشت روز جهانی محیط زیست است؛ روزی که به ابتکار سازمان ملل متحد و از سال ۱۹۷۲ تاکنون، فرصتی فراهم کرده تا مردم، مسئولان و دولت‌ها به تأمل و تجدیدنظر در شیوه زندگی، تولید و مصرف خود بپردازند. موضوع محیط زیست دیگر صرفاً یک دغدغه لوکس یا موضوعی برای علاقه‌مندان به طبیعت نیست، بلکه به‌طور مستقیم با سلامت، امنیت، اقتصاد و کیفیت زندگی روزمره ما در ارتباط است.

اهمیت محیط زیست در زندگی ما

زندگی انسان بدون محیط زیست سالم امکان‌پذیر نیست. آب، هوا، خاک، تنوع زیستی و منابع طبیعی، اساس حیات و توسعه پایدار هستند. اگرچه پیشرفت‌های فناورانه در دهه‌های اخیر سطح زندگی را به ظاهر بالا برده، اما با مصرف بی‌رویه منابع، تخریب طبیعت و تولید آلودگی، بشر اکنون با بحران‌هایی نظیر گرمایش زمین، آلودگی هوا، کم‌آبی، نابودی جنگل‌ها، انقراض گونه‌های جانوری و بیماری‌های ناشی از محیط آلوده مواجه است.

آلودگی هوا موجب هزاران مرگ زودرس سالانه در کشور ما شده است. فرونشست زمین، که نتیجه بهره‌برداری بیش‌ از حد از آب‌های زیرزمینی‌ است، امروز به تهدیدی جدی برای مناطق وسیعی از ایران از جمله اطراف تهران تبدیل شده است. در این میان، محیط‌های شهری و نیمه‌شهری مانند شهرستان شهریار بیش از پیش نیازمند توجه و اقدام عملی هستند.

نگاهی به مشکلات زیست‌محیطی شهرستان شهریار

شهرستان شهریار به‌عنوان یکی از مناطق پرجمعیت استان تهران، با تنوع کاربری‌های شهری، کشاورزی و باغی، همواره نقش مهمی در تأمین نیازهای جمعیتی پایتخت داشته است. اما رشد سریع جمعیت، ساخت‌ و سازهای گسترده، ضعف زیرساخت‌های زیست‌محیطی و بی‌توجهی به استانداردهای توسعه پایدار، باعث شده تا چالش‌های متعددی در این شهرستان به‌ویژه در سه شهر مهم فردوسیه، صباشهر و شهریار به‌وجود آید.

۱. تخریب باغات و تغییر کاربری اراضی

یکی از مشکلات جدی در شهریار، از بین رفتن باغات و فضای سبز طبیعی است. این شهرستان که زمانی به‌عنوان یکی از قطب‌های باغداری و کشاورزی استان تهران شناخته می‌شد، در سال‌های اخیر به‌شدت با پدیده تغییر کاربری باغ‌ها به کاربری مسکونی و تجاری روبه‌رو شده است. شهرهایی چون فردوسیه و صباشهر که پیش‌تر پوشیده از باغات سرسبز و زمین‌های کشاورزی بودند، امروز شاهد ویلا‌سازی‌ها و ساخت‌ و سازهای بی‌رویه هستند. این تخریب‌ها نه‌تنها اکوسیستم منطقه را مختل کرده بلکه بر کیفیت هوای محلی نیز تأثیر منفی گذاشته است.

۲. آلودگی هوا و ترافیک

با افزایش جمعیت و خودروها در مناطق شهری شهریار، به‌ویژه در مرکز شهرستان و جاده‌های اصلی چون محور شهریار–تهران، آلودگی هوا به یکی از دغدغه‌های اصلی شهروندان تبدیل شده است. کمبود وسایل نقلیه عمومی، استفاده گسترده از خودروهای شخصی و نبود برنامه جامع برای کاهش آلودگی، سبب تشدید این بحران شده است. شهر فردوسیه و صباشهر نیز با مشکلات مشابهی مواجه هستند، به‌ویژه به دلیل قرار گرفتن در مسیرهای پرتردد.

۳. پسماند و زباله؛ معضل همیشگی

مدیریت پسماند در شهرستان شهریار، به‌ویژه در شهرهای صباشهر و فردوسیه، با چالش‌های فراوانی روبه‌روست. نبود فرهنگ تفکیک زباله از مبدأ، ضعف زیرساخت‌های جمع‌آوری، دفن غیربهداشتی زباله‌ها و گاهی سوزاندن آن‌ها در فضای باز، موجب آلودگی هوا، خاک و آب شده و سلامت عمومی را تهدید می‌کند. این وضعیت به‌ویژه در فصل تابستان و در اطراف مناطق مسکونی بیشتر احساس می‌شود.

۴. کاهش منابع آبی و آلودگی آب‌های زیرزمینی

با برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، سطح سفره‌های آب کاهش یافته و خطر فرونشست زمین در برخی نواحی شهرستان، به‌ویژه در مناطق کشاورزی شهریار و حومه آن افزایش یافته است. همچنین استفاده بی‌رویه از کود و سموم شیمیایی در اراضی کشاورزی و تخلیه غیرمجاز فاضلاب‌های صنعتی و خانگی، منابع آبی را در معرض آلودگی جدی قرار داده است.

چه باید کرد؟ راهکارهایی برای بهبود وضعیت

فرهنگ‌سازی عمومی: برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای مدارس، خانواده‌ها و ادارات در خصوص حفظ محیط زیست، تفکیک زباله، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و حفظ منابع طبیعی.

تقویت نظارت و قانون‌گذاری: برخورد قاطع با تغییر کاربری غیرمجاز باغات و تخریب طبیعت، و نظارت بر عملکرد واحدهای آلاینده صنعتی و صنفی.

ایجاد زیرساخت‌های سبز: توسعه ایستگاه‌های بازیافت، ایجاد کمربند سبز اطراف شهرها، گسترش پارک‌های شهری و افزایش درختکاری مشارکتی.