گیلان؛ خاستگاه فسنجان

به دلیل این‌که فسنجان یک غذای گیلانی است، روش طبخ این غذا در زادگاهش بسیار خاص و متفاوت است، گیلانی‌ها فسنجان را در ظرف سفالی مخصوصشان یعنی «گَمَج»، طبخ کرده و از گوشت مرغابی یا اردک، گردوی کاملاً خمیر شده و رب انار استفاده می‌کنند.

آن‌ها برای ملس‌تر شدن خورشت از میوه «قیسی» نیز استفاده می‌کنند، همچنین برای تیره‌تر شده رنگ فسنجان تکه‌ای از آهن گداخته را داخل خورشت می‌اندازند تا با انجام عمل اکسید، خورشت رنگ‌ تیره‌ای به خود گرفته و سیاه شود، این درحالی است که در برخی استان‌ها از رب گوجه فرنگی برای قرمز شدن رنگ خورشت فسنجان استفاده می‌شود.

در زبان محلی گیلکی به خورشت فسنجان «خورشت آغوز» یا «آغوز خورش» گفته می‌شود که آغوز به معنای گردو بوده و گردو نیز به عنوان بخش جدانشدنی از خورشت فسنجان شناخته می‌شود.

فسنجان؛ خورشتی محبوب برای تمام اقوام ایرانی

آذری زبان‌های ایران نیز از خورشت فسنجان به عنوان غذای محبوبشان یاد کرده و آن را در سبد غذایی خود گنجانده‌اند، البته با تغییرات کوچکی در طبخ آن که مطابق با ذائقه آذری زبانان است، مثلاً آن‌ها خورشت فسنجان را با مزه ملس مایل به ترش میل می‌کنند، همچنین آب این خورشت در روش طبخ آذری بسیار کم بوده، غلظت بالایی داشته و روغن فراوانی که روغن گردو است روی آن قرار می‌گیرد.

یزدی‌ها آلو و چغندر را در طبخ این غذای اصیل ایرانی استفاده کرده و در شب یلدا آن را نوش جان می‌کنند، «متنجینه» نام دیگر خورشت فسنجان یزدی است که از سیب نیز در دستور پخت آن استفاده می‌شود، همانطور که گفته شد اقوام مختلف ایران با توجه به ذائقه خود دستور پخت فسنجان را تغییر می‌دهند که البته گردو عضو جدانشدنی آن است.

اصفهانی‌ها در دستور پخت خورشت فسنجان از کدو تنبل استفاده می‌کنند یعنی ابتدا کدو تنبل را پخته و آن را پوره کرده و به خورشت فسنجان خود اضافه می‌کنند.

خواص خورشت فسنجان

شاید باورتان نشود اما خورشت فسنجان دارای ویتامین‌های A، E، B12 و B4، مواد معدنی کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، آهن و دارای مقادیر زیادی کربوهیدرات، انرژی، پروتئین، فیبر، چربی و … است، یک غذا با چنین خاصیت‌هایی از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار است.

خورشت فسنجان، روغن طبیعی مانند روغن گردو دارد که به شدت از بیماری‌های قلبی و عروقی جلوگیری می‌کند، همچنین اثرات بسیار مثبت و آرامش‌بخشی در روح و روان افراد ایجاد کرده و بیماری‌های عصبی را درمان می‌کند، به افرادی که به فشار خون، دیابت و افزایش وزن مبتلا هستند توصیه می‌شود که کم‌تر از این غذا استفاده کنند.

وجود انار چه طبیعی و چه به صورت رب در این خورشت، خاصیت این غذای خوب گیلانی را چند برابر کرده و ارزش غذایی آن را دوچندان می‌کند، بنابراین توجه به غذایی مانند فسنجان و گنجاندن آن در سفره غذایی خانواده‌های ایرانی به ویژه در فصل زمستان تضمینی برای قوت بخشیدن به جان ایرانیان است.

لازم به ذکر است که خورشت فسنجان میان اقوام کشور از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است به همین دلیل روش پخت این خورشت لذیذ به تمام نقاط کشور منتقل شده و تقریباً اکثر مردم ایران با چگونگی طبخ آن آشنا هستند.

انتهای خبر/