مریم شهامت‌پور درگفتگو با خبرنگار سرویس اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «تهران نیوز»، سخنانش را با یک تصویر آشنا آغاز می‌کند: نیمه‌شب است. گوشی را برمی‌داری، شروع به نوشتن می‌کنی. کسی آن‌طرف نیست اما احساس می‌کنی شنیده می‌شوی. رباتی آنجاست که قضاوت نمی‌کند، خسته نمی‌شود و شاید حتی آرامت کند. اما آیا این «گوش شنوا» واقعاً گوش می‌دهد؟

وی معتقد است ورود هوش مصنوعی به زندگی‌مان دیگر اتفاقی در راه نیست؛ این فناوری اکنون بی‌سروصدا در خصوصی‌ترین زوایای زندگی جای گرفته و نقش‌هایی را بر عهده گرفته که پیش از این تنها انسان‌ها عهده‌دار آن بودند. از دوست و هم‌صحبت تا همدل و راهنما.

پژوهشگر ارتباطات انسانی اظهار داشت: برنامه‌های چت‌محور، نقش تعامل انسانی را بازی می‌کنند؛ با ما همدردی می‌کنند، لبخند می‌زنند، دلداری می‌دهند. اما این‌ها شبیه‌سازی‌اند، نه تجربه واقعی فهمیدن و فهمیده شدن. آنچه از روابط انسانی می‌ماند، پوسته‌ای از کلمات است.

شهامت‌پور عنوان کرد: کیفیت ارتباطات انسانی نه در کلمات، بلکه در لحظه‌های سکوت، نگاه، تنفس و لحن شکل می‌گیرد. «یک نگاه، یک سکوت به‌موقع، می‌تواند معنایی داشته باشد که هیچ رباتی قادر به تقلید آن نیست.»

اما آن‌چه بیش از همه وی را نگران کرده، تاثیر بلندمدت این تغییرات است که هشدار می‌دهد: هوش مصنوعی در حال شکل‌ دادن به نوعی همدلی شبیه‌سازی‌شده است؛ یعنی ما احساس درک شدن می‌کنیم، بی‌آنکه واقعاً درک شده باشیم. همین احساس کاذب، ممکن است ما را از روابط واقعی دور کند.

از نظر این مدرس دانشگاه یکی از مهم‌ترین خطرها کاهش مهارت‌های ارتباطی در انسان‌ها بوده و خاطرنشان کرد: اگر صحبت با چت‌بات‌ها آسان‌تر، سریع‌تر و بدون چالش است، آیا نسل‌های آینده یاد خواهند گرفت که با پیچیدگی‌های روابط انسانی کنار بیایند؟ روابطی که گاهی دردناک، گاهی دشوار، اما در نهایت، رشددهنده‌اند.

شهامت‌پور تأکید کرد: نباید مرعوب ظاهر دوستانه و همیشه‌ در‌ دسترس هوش مصنوعی شد، اگرچه این ابزارها می‌توانند کمک‌یار باشند، اما جایگزین تجربه انسانی نیستند. ما انسانیم، با تمام نقص‌ها، زخم‌ها و پیچیدگی‌هایمان، تنها در دل همین روابط واقعی است که می‌توانیم به معنای واقعیِ شنیده شدن و درک شدن برسیم.

وی در پایان یادآور شد: در عصری که فناوری در هر گوشه‌ای از زندگی ما حضور دارد، باید بیش از همیشه مراقب باشیم که انسان‌بودن‌مان را فراموش نکنیم.

انتهای خبر/